Organizacja pożytku publicznego OPP – definicja, status i inne informacje

Im bliżej terminu składania deklaracji podatkowych za miniony rok, tym częściej słyszymy o organizacjach pożytku publicznego (w skrócie OPP). Szczególnie, gdy mowa o tzw. jednym procencie, który przerodził się w półtora procent. Jaka jest definicja organizacji pożytku publicznego i dlaczego powinniśmy o tym wszystkim wiedzieć? Przeczytaj zanim wyślesz swojego PITa.

Zasady, na jakich funkcjonują organizacje pożytku publicznego w Polsce, określa ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Rozlicz swój PIT i przekaż 1,5% podatku organizacji pożytku publicznego:

Co to jest organizacja pożytku publicznego?

Organizacja pożytku publicznego to m.in. organizacja pozarządowa (lub inny podmiot wskazany w ustawie), która prowadzi działalność pożytku publicznego w zakresie wymienionym w ustawie oraz otrzymała nadawany przez wydział gospodarczy sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę, tzw. status organizacji pożytku publicznego.

Organizacja, choć może prowadzić działalność gospodarczą, to nie może działać w celu osiągnięcia zysku. Oznacza to, że działalność gospodarcza może być traktowana jedynie jako dodatkowa.

Ponadto ustawodawca przewiduje kilka innych wymogów szczegółowych, których spełnienie jest wymagane, aby organizacja pozarządowa mogła uzyskać status OPP – np. działalność pożytku publicznego musi być prowadzona przez co najmniej 2 lata w sposób nieprzerwany.

Statusu OPP nie mogą uzyskać partie polityczne, ani należące do nich fundacje, a także związki zawodowe, organizacje pracodawców czy samorządy zawodowe.

Organizacja pożytku publicznego – definicja

Kluczowe dla otrzymania statusu OPP przez daną organizację pozarządową jest prowadzenie tzw. działalności pożytku publicznego (choć nie każda organizacja, która ją prowadzi, posiada taki status).

Działalność pożytku publicznego to działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Katalog owych zadań jest bardzo rozbudowany i obejmuje około 40 kategorii (ponadto Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może go rozszerzyć i – kierując się szczególną społeczną użytecznością – określić jako należące do sfery zadań publicznych również zadania nie wymienione w ustawie). W pierwszej kolejności są to: pomoc społeczna, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, wyrównywanie szans tych rodzin i osób oraz działalność charytatywna. Do sfery zadań publicznych ustawodawca zaliczył też m.in. działania na rzecz osób niepełnosprawnych, działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, aktywność wspomagającą działalność wspólnot i społeczności lokalnych, naukę, edukację, oświatę i wychowanie, a także promocję i organizację wolontariatu.

Szlachetna Paczka sprawia, że ludzie zaczynają sobie radzić w życiu. Rozliczając PIT nie zapomnij i…

Co to jest status OPP?

Status OPP, czyli swego rodzaju informacja wpisywana do Krajowego Rejestru Sądowego poświadczająca, że dana organizacja spełnia wymagania ustawy – prowadzi działalność pożytku publicznego i realizuje użyteczne społecznie zadania – wiąże się z określonymi przywilejami, ale też obowiązkami.

Z praktycznego punktu widzenia najważniejszym przywilejem jest możliwość otrzymywania 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych. Każdy podatnik może na zasadach i w trybie określonym w odrębnych od ustawy przepisach podatkowych, przekazać 1,5% swojego podatku na rzecz wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego. Jest to o tyle istotne i korzystne – zarówno dla podatnika jak i OPP – że przekazanie 1,5% to nie darowizna, ale mechanizm, dzięki któremu na konto OPP wpływają pieniądze, które podatnik i tak jest obowiązany przekazać w ramach podatku na rzecz Skarbu Państwa, składając deklaracje PIT. OPP w ten sposób zyskuje, a osoba fizyczna wspierając wybraną organizację równowartością 1,5% swojego podatku, nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów.

Inne przywileje, jakie wraz z nadaniem statusu OPP zyskują organizacje pożytku publicznego, to m.in. zwolnienie od podatku dochodowego od osób prawnych, od podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej oraz opłat sądowych w odniesieniu do prowadzonej przez daną organizację działalności pożytku publicznego.

Obowiązki związane z posiadaniem statusu OPP to przede wszystkim rozbudowana sprawozdawczość, zapewniająca pełną jawność tego, na co dana organizacja przeznacza swoje przychody.

Wykaz organizacji pożytku publicznego

Podatnik 1,5% swojego podatku może przekazać tylko organizacji pożytku publicznego. W praktyce sprowadza się to do wyboru i wskazania jednej organizacji z wykazu organizacji uprawnionych do otrzymywania 1,5%. Jednego i pół procenta nie można przekazać organizacjom pozarządowym, które nie mają statusu OPP – nawet, jeżeli realizują cele charytatywne.

Aktualnie liczba wpisanych do KRS organizacji, którym można przekazać 1,5% podatku, sięga niemal 10 tys. Obowiązek prowadzenia ich rejestru określa ustawa – spoczywa on na Dyrektorze Narodowego Instytutu Wolności. Jest tak od roku 2017 – wcześniej obowiązek zarządzania wykazem uprawnionych do 1% spoczywał na Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Pełny wykaz organizacji pożytku publicznego można znaleźć m.in. na stronie Wykaz OPP – 1,5% – Narodowy Instytut Wolności (niw.gov.pl).

Baza, której przeglądanie wspiera dedykowana organizacjom pożytku publicznego wyszukiwarka, liczy 9274 rekordów (stan z 8 grudnia 2023 roku). Znajdują się w niej zarówno niewielkie organizacje o lokalnym zasięgu, jak i działające w skali ogólnopolskiej fundacje i stowarzyszenia.

Organizacje pożytku publicznego w Polsce

Liczba organizacji pożytku publicznego w Polsce stale rośnie. Rośnie też kwota, jaką otrzymują one co roku w ramach mechanizmu 1%. Od 2023 roku podatnicy przekazywać mogą już 1,5% swojego podatku. Po raz pierwszy podatnicy mogli w ten sposób przekazać wsparcie wskazanym przez siebie OPP w roku 2004 (PIT za rok 2003). Zdecydowało się na to wówczas zaledwie nieco ponad 80 tys. osób, a kwota przez nich przekazana nieznacznie przekroczyła 10 mln zł. W 2016 roku decyzję o przekazaniu 1% podatku od osób fizycznych na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego podjęła już połowa polskich podatników (13,6 mln osób), a łączna kwota, którą tą drogą trafiła do 8238 organizacji posiadających status OPP wyniosła 660,2 mln zł. W 2021 r. przekazania 1% należnego podatku, wynikającego z rozliczenia za 2020 r., na rzecz organizacji pożytku publicznego dokonało 15,3 mln podatników. W 2021 r. organizacje pożytku publicznego otrzymały łącznie tytułem 1% należnego podatku wynikającego z rozliczenia za 2020 r. środki w wysokości 972,7 mln zł. W 2022 roku podatnicy przekazali 1 114 mln zł na organizacje pożytku publicznego w rozliczeniach PIT za 2021 r. W 2023 roku podatnicy przekazali w sumie półtora miliarda złotych, wsparcie przekazało 12,7 mln podatników.

1,5% na Szlachetną PACZKĘ

Rozliczając swój PIT za rok 2023 masz możliwość przekazania 1,5% również na organizatora Szlachetnej PACZKI, czyli Stowarzyszenie WIOSNA. Dzięki temu będziemy mogli sprawiać, że potrzebujący odzyskają godność, marzenia i nadzieję na lepsze życie.

Wypełnij PIT za pomocą programu PITax, który udostępniamy lub po prostu wpisz nasz KRS do swojej deklaracji – 0000050905.

Rubryki „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego OPP” nie da się pominąć!

Wypełnij PIT w bezpłatnym programie PITax:

---

---